Mittelbau-Dora nabij Nordhausen (Midden-Duitsland) begint medio ‘43 als een bijkamp van Buchenwald. Vanaf oktober ’44 is het een zelfstandig concentratiekamp.

In augustus 1943 worden 10.000 gevangenen vanuit Buchenwald naar Mittelbau-Dora gebracht om tunnels te bouwen voor een ondergrondse fabriek van V1-raketten (en later V2’s). Er zijn geen barakken; de gevangenen moeten in de tunnels blijven, zonder licht en frisse lucht. Er is onvoldoende voedsel en water. Ze moeten zonder veiligheidsmiddelen in hoog tempo werken. Het sterftecijfer is zeer hoog. Pas als in de herfst van ’44 de productie begint, worden er barakken gebouwd.

In maart 1945 beginnen de nazi’s met het ontruimen van het kamp. De meeste gevangenen, toen 34.000, gaan naar Bergen-Belsen. Duizenden worden onderweg vermoord. Enkele duizenden gevangenen, merendeels Joden, worden opgesloten in een schuur bij het dorp Gardelegen, die vervolgens in brand wordt gestoken.

Op 9 april 1945 wordt het kamp bevrijd door de Amerikanen.

Van de naar schatting 60.000 gevangenen van Mittelbau- Dora vinden circa 20.000 de dood in het kamp of tijdens de dodenmarsen.

Mittelbau Dora 5084109 Yad Vashem

Werk in de wapenfabriek in Mittelbau Dora; © Collectie NIOD, Beeldbank WO2

Mittelbau-DoraAdres

Mittelbau-DoraTekst

Briefkaart met censuurstempel van Vaclav Polak, op 27 november 1944 verzonden vanuit Mittelbau-Dora, Block 26, Dora, naar Podebrady in Tsjechië (‘Protectoraat Bohemen en Moravië’).
In Mittelbau werden V1- en V2-raketten gemaakt. Daarom mocht de afzender deze plaatsnaam niet gebruiken en ook niet die van het nabijgelegen Nordhausen. In plaats daarvan vermeldt het afzendadres de naam van de verderweg gelegen plaats Sangerhausen.